Wat is een index?

Een index is een samengesteld mandje met beleggingen zoals aandelen of obligaties. Voorbeelden van bekende aandelenindices zijn de AEX Index, Dow Jones Index en de DAX. Een index wordt door beleggers onder andere gebruikt als een soort indicator. Nederlanders die beleggen kijken vaak dagelijks naar de stand van de AEX Index om te zien hoe aandelenkoersen er die dag bij liggen. Geen tijd om te lezen? Kijk dan onze video.

Wie stelt indices samen?

Indexen worden samengesteld door financiële bedrijven of beursexploitanten. Dergelijke bedrijven worden in dat geval ook wel index providers genoemd. Hieronder benoemen we een aantal grote index providers met voorbeelden van hun bekendste indices.

• Euronext: AEX Index, AMX Index en ASCX Index
• S&P Dow Jones Indices: Dow Jones Index en S&P 500 Index
• MSCI: MSCI World Index en MSCI All Countries World Index
• STOXX: EuroStoxx 50 en EuroStoxx 600
• Bloomberg: Bloomberg All Commodities Index en Bloomberg Barclays Euro Corporate Bond Index
• FTSE/RUSSEL: FTSE All World Index en Russel 3000 Index
• JPMorgan: JPMorgan Emerging Markets Bond Index

Hoe wordt een index samengesteld?

De samenstelling van een index geschiedt meestal op basis van een vaste set regels. De AEX Index bestaat bijvoorbeeld standaard uit de 25 Nederlandse aandelen die het vaakst worden verhandeld op Euronext Amsterdam.

De weging die elk afzonderlijk aandeel in de index krijgt is verschillend. In de meeste gevallen wordt dit bepaald op basis van marktkapitalisatie; dit betekent dat aandelen van bedrijven met de grootste beurswaarde, de hoogste weging krijgen. Op dit moment heeft het aandeel Royal Dutch Shell bijvoorbeeld de hoogste weging in de AEX Index met een percentage van bijna 15%. Een aandeel van een kleiner bedrijf zoals Randstad heeft een weging van slechts 1%.

Naast de weging op basis van marktkapitalisatie worden beleggingen in een index ook vaak gelijk gewogen. In dat geval hebben alle beleggingen dezelfde weging. In sommige gevallen vindt de weging plaats aan de hand van de prijs van het aandeel. De Dow Jones Index is hier een voorbeeld van.

Periodiek wordt de samenstelling van een index gewijzigd door de index provider. Meestal gebeurt dit een keer per kwartaal, of per half jaar. Aandelen kunnen worden toegevoegd of afvallen en ook de weging kan worden aangepast.

Hoe wordt de koers van een index bepaald?

De koers van een index wordt berekend door het rendement van alle aandelen in de index te vermenigvuldigen met de weging. Minimaal één keer per dag wordt de stand van de index bepaald.

In sommige gevallen wordt de koers realtime berekend. Dat wil zeggen dat de koers gedurende de dag automatisch wordt berekend. Ook de koers van de AEX Index wordt realtime berekend en is op ieder moment van de dag (tussen 09:00 en 17:30) te volgen.

Wanneer een index op zijn hoogste punt ooit staat, noemen we dat een all time high.

Wat was de eerste index?

Welke index precies de eerste was, is onbekend. Maar in het algemeen wordt de Dow Jones Index als moeder aller indices beschouwd. Deze oudste aandelenindex van de Verenigde Staten is opgericht in 1896 door redacteuren van de Wall Street Journal, in samenwerking met Charles Dow, de oprichter van Dow Jones & Company.

De Dow Jones Index bevat de 30 zogenaamde blue chip aandelen. Dit zijn aandelen van grote, bekende beursgenoteerde bedrijven met een lange historie.

Alternatieve indices

Naast de bekende indices zijn er ook nog duizenden alternatieve indices. Voorbeelden hiervan zijn:

• Land/regio: sommige indices bestaan alleen uit beleggingen van een specifiek land of uit een bepaalde regio. Zo bestaat de FTSE Emerging Markets Index uitsluitend uit aandelen uit de zogenaamde Emerging Markets. Dit zijn opkomende landen als India, Rusland en Turkije.
• Sectoren: sommige indices bestaan alleen uit aandelen uit een bepaalde sector. Voorbeelden van sectoren zijn Gezondheidszorg, Technologie en Financials. De MSCI World Technology Index bestaat uit bijvoorbeeld uit aandelen van bedrijven over de hele wereld die actief zijn op het gebied van technologie en IT.
• Duurzaam: duurzaam beleggen is de laatste jaren sterk in opkomst. Door deze populariteit zijn ook steeds meer duurzame indices gelanceerd. Een voorbeeld hiervan is de MSCI World ESG Screened Index. In deze index zijn aandelen over de hele wereld ogenomen die zijn gescreend op zogenaamde ESG kenmerken. Dit zijn duurzame criteria zoals de hoeveelheid CO2-uitstoot die een bedrijf produceert, waterverbruik en arbeidsomstandigheden.
• Smart bèta: dit is een relatief nieuwe beleggingsmethodiek waarbij een index wordt samengesteld op basis van specifieke bedrijfskenmerken. Denk bijvoorbeeld aan een index met alleen aandelen die goedkoop zijn, aandelen met een sterke concurrentiepositie of aandelen met een laag risico. De MSCI World Minimum Volatility Index is zo’n index. Deze index bestaat uitsluitend uit aandelen waarvan de koers veel minder beweeglijk is dan gebruikelijk is voor aandelen.

Waar wordt een nieuwe indeze voor gebruikt?

Een index wordt voor meerdere doeleinden gebruikt. Hieronder noemen we de belangrijkste functies van een index.

• Volgen van de markt: beleggers gebruiken indices om te beoordelen hoe de financiële markten hebben gepresteerd over een bepaalde periode. Zo is de MSCI World Index een belangrijke graadmeter voor de wereldwijde aandelenmarkt. In deze index zijn ongeveer 1.650 aandelen uit ontwikkelde landen wereldwijd opgenomen. Het rendement van deze index is daarmee een goede indicatie voor het resultaat van wereldwijde aandelen.
• Basis voor indexfondsen en ETF’s: de meeste passieve beleggingen (trackers) zoals indexfondsen en ETF's behalen hun rendement door een bepaalde beursindex te ‘volgen’. Bekende trackers zijn de Think AEX ETF en de iShares S&P 500 ETF.
• Benchmark voor portefeuilles: indices worden door particuliere beleggers en vermogensbeheerders gebruikt als benchmark. Een benchmark is een vergelijkingsmaatstaf waar een belegger zijn eigen beleggingsportefeuille mee kan vergelijken. Beleggers in Nederlandse aandelen vergelijken hun eigen beleggingsportefeuille vaak met de AEX Index om te beoordelen of hun beleggingen goed of slecht hebben gepresteerd.

Indexbeleggen

Een populaire, relatief nieuwe manier van beleggen is indexbeleggen. Dit is een tegenhanger van de meer traditionele manier van beleggen. Bij traditioneel beleggen probeer je als belegger zelf de beste aandelen te selecteren. Door ook nog eens goed te timen (op het juiste moment aan- of verkopen) probeer je zo een zo hoog mogelijk rendement te behalen.

In de praktijk blijkt echter dat veel beleggers met deze methode een stuk slechter scoren dan de beursindex waarmee ze hun rendement vergelijken. Dit komt voornamelijk door verkeerde beslissingen en hoge transactiekosten.

Indexbeleggen is hier een antwoord op. Een indexbelegger koopt een beleggingsproduct dat een bepaalde beursindex volgt. Je belegt dan in dezelfde beleggingen als de index. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat 80% van de indexbeleggers een hoger rendement behaalt dan traditionele beleggers.

“ “By periodically investing in an index fund, the know-nothing investors can actually outperform most investment professionals.”

- Warren Buffett