Recessie is een woord dat je vaak hoort vallen in het nieuws en in de media. Maar wat is een recessie precies? Waar hebben we het over als we spreken van een recessie? We leggen het hier aan je uit. Geen tijd om te lezen? Kijk dan onze video.
Wat betekent recessie?
De betekenis van recessie is letterlijk “achteruitgang” of “teruggang”.
Een economische recessie houdt in dat de economische groei voor minimaal twee opeenvolgende kwartalen negatief is.
De economische groei wordt weergegeven met behulp van het BBP, het Bruto Binnenlands Product. Dit is de waarde van alle goederen en diensten die in een land zijn geproduceerd in een bepaalde periode. Wanneer dit BBP dus twee achtereenvolgende kwartalen een negatieve groei laat zien, spreken we van een recessie.
Oorzaken van een recessie
Recessies kunnen door veel verschillende factoren ontstaan. We leggen ze hieronder aan je uit.
Vertrouwen
Consumentenvertrouwen speelt een hele grote rol in de gezondheid van de economie. Wanneer consumenten het vertrouwen in de economie verliezen, kan een recessie ontstaan.
Het vertrouwen kan verdwijnen doordat mensen denken of verwachten dat het niet goed zal gaan met de economie. Mensen stellen dan grote aankopen uit en bedrijven gaan minder investeren. Door deze daling in economische activiteit zal de economie ook daadwerkelijk krimpen.
Dit noemen we een ‘self-fulfilling prophecy’ oftewel een voorspelling die zichzelf laat uitkomen. Doordat mensen voorspellen dat het slecht zal gaan met de economie en hiernaar handelen zal het ook echt slechter gaan met de economie.
Rente
Een hoge rente kan ook een oorzaak zijn voor recessie. Dit komt doordat een hoge rente het aantrekkelijker maakt om te sparen dan om te lenen. Wanneer mensen een groter deel van hun inkomen sparen, kunnen ze minder besteden. Ook voor investeerders wordt het minder aantrekkelijk om aankopen te doen.
Door de lagere bestedingen behalen bedrijven een lagere omzet. Om dit te compenseren verlagen ze de productie.
Ook kunnen ze overgaan op het ontslaan van personeel. Deze mensen komen zonder werk te zitten, hun inkomen wordt lager, waardoor ze weer minder te besteden hebben. De economie belandt zo in een neerwaartse spiraal.
Beurscrash
Wanneer aandelen op de beurs plotseling een groot waardeverlies doormaken, kan dit ook aanleiding zijn voor een recessie. Aandelen zijn stukjes eigendom van een bedrijf. Als deze aandelen in waarde dalen, is een bedrijf dus minder waard. Gebeurt dit op grote schaal, zoals bij een beurscrash of bear market, dan komen veel bedrijven tegelijkertijd in de problemen.
Een beurscrisis kan ook het vertrouwen van investeerders flink schaden. Ze kunnen hierdoor afwachtend zijn of zich onttrekken van de markt. Dit kan een recessie tot gevolg hebben.
Huizenmarkt
De huizenmarkt heeft een grote rol gespeeld in de economische crisis van 2008. Dat kwam door een aantal ontwikkelingen. Ten eerste ontstond er een bubbel op de huizenmarkt. Huizenprijzen gingen door het dak terwijl de werkelijke waarde van de huizen hetzelfde bleef.
Daarnaast werden er heel makkelijk hypotheken vergeven door banken. Vooral in de Verenigde Staten werd de kredietwaardigheid van mensen bijna niet meer gecheckt.
Hierbovenop ontstond er een handel in hypotheken. Banken creëerden hypotheekproducten waarin belegd kon worden. In deze producten werden veilige en niet veilige hypotheken door elkaar gegooid en allemaal gelabeld als een veilige belegging. Toen bleek dat veel mensen hun hypotheek niet konden terugbetalen, verloren de hypotheekproducten hun waarde en banken kwamen in grote problemen.
Een aantal banken vielen om en anderen leden grote verliezen. Het kan worden gezien als één van de oorzaken van de economische crisis van 2008.
Deflatie
Ook deflatie kan een oorzaak zijn van negatieve economische groei. Deflatie houdt in dat prijzen dalen. Het is het tegenovergestelde van inflatie.
Wanneer deflatie plaatsvindt, kan de prijs van een auto in twee maanden tijd wel een stuk lager worden. Dit leidt ertoe dat mensen bestedingen uitstellen. Door het uitstellen van bestedingen daalt de economische activiteit, bedrijven krijgen minder omzet en verlagen de productie. Zo kan een recessie ontstaan.
Conjunctuur
Naast alle actieve oorzaken, kan ook de natuurlijke cyclus van de economie de reden zijn van een recessie. Deze cyclus heet de conjunctuur. Het geeft de groei van de economie weer.
De economische groei kan op de korte termijn niet altijd positief zijn. Het wordt afgewisseld door negatieve groei. Hieronder zie je hoe dit eruit ziet. De groene lijn geeft de conjunctuur weer, de blauwe lijn laat de trend over de lange termijn zien.
Waar de groene lijn omhoog gaat, is een periode van positieve economische groei. Waar de groene lijn naar beneden gaat, is een periode van negatieve economische groei.
Het verloop van de conjunctuur kan dus al reden zijn voor een recessie, wanneer de dalende economische groei twee kwartalen of langer aanhoudt.
Er zijn natuurlijk nog een heleboel andere factoren die kunnen bijdragen aan een recessie. Bovengenoemde waren de belangrijkste oorzaken.
Effecten van een recessie
Een recessie kan grote gevolgen hebben. De effecten kunnen zichtbaar zijn in slechts enkele sectoren, maar ook in heel Nederland, in de Europese economie of over de hele wereld. Verschillende sectoren zijn sterk met elkaar verweven, waardoor negatieve groei in de ene sector snel gevolgen heeft voor andere sectoren.
Dit geldt ook voor landen. De hele wereld is sterk geglobaliseerd, waardoor landen elkaar makkelijk aansteken. Zo krijgt een recessie al snel invloed op een hele economie.
Bedrijven
De gevolgen van een recessie kunnen zeer ingrijpend zijn. Bedrijven kunnen bijvoorbeeld failliet gaan.
Wanneer consumenten steeds minder besteden, worden bedrijven direct geraakt. Eerst zullen ze natuurlijk maatregelen nemen: het terugdringen van de productie, personeel ontslaan of geld lenen. Soms is dit echter niet genoeg en gaan bedrijven alsnog failliet.
Werkloosheid
Een recessie kan ook resulteren in een hogere werkloosheid. Dit komt door de bedrijven die failliet gaan of moeten krimpen. Een gevolg van hoge werkloosheid is dat mensen een lager inkomen krijgen. Hierdoor kunnen ze nog minder besteden en de economie wordt nog harder geraakt.
Overheid
Door de hoge werkloosheid stijgen de uitgaven van de overheid. Meer mensen vragen namelijk een uitkering aan. Dit kost de overheid geld.
Daarnaast komt er ook minder geld binnen bij de overheid door een recessie. Veel mensen krijgen een lager inkomen, waardoor ze minder belasting betalen. Dit zorgt voor een aanzienlijk lager overheidsinkomen. Door deze twee factoren worden de schulden van de overheid hoger.
Koersdalingen op de beurs
Voor beleggers kan een recessie ook grote gevolgen hebben. Bij beleggen profiteer je als de economie groeit en bedrijven winst maken. Een recessie kan zomaar roet in het eten gooien. Wanneer de economische groei achteruit gaat, kunnen bedrijven moeilijk winst maken en dalen de koersen.
Een recessie gaat vaak hand-in-hand met koersdalingen op de beurs.
Recessies in het verleden
De Nederlandse economie heeft al een flink aantal recessies doorgemaakt.
De meeste recente recessie is natuurlijk de economische crisis van 2008, al ruim tien jaar geleden. Hiervoor was er in 1981-1982 een recessie die was ontstaan door hoge inflatie, hoge werkloosheid en grote overheidstekorten. In 1974-1975 vond een recessie plaats als gevolg van de eerste oliecrisis in 1973. Als laatste was er natuurlijk de Grote Depressie van 1929, toen de beurs op Wall Street crashte.
Dit zijn vier grote recessies uit het verleden. Tussendoor zijn er ook nog een aantal mildere recessies geweest.
Komt er een recessie in 2020?
De afgelopen maanden zijn er weer geluiden dat er een nieuwe crisis onderweg is. Volgens velen is de vraag niet eens of er een nieuwe recessie komt, maar wanneer. Hiervoor zijn twee redenen.
Sterke groei
De economie groeit al sinds de laatste recessie hard door. Zo’n periode van groei kan niet eeuwig duren. Dit lieten we al zien met de conjunctuurgolven.
Sommigen zeggen zelfs dat de economie te hard groeit. Dat kan niet aanhouden. Meestal duurt een groeiperiode ongeveer vier jaar. Als we daar vanuit gaan, dan moet er een omslagpunt aan komen.
Coronavirus
Maar zo’n omslagpunt heeft wel een trigger nodig. De uitbraak van het coronavirus vormt waarschijnlijk deze trigger.
Consumenten en investeerders verliezen vertrouwen in de economie. Dat komt vooral door de onzekerheid die het virus met zich mee brengt. Niemand weet hoelang het virus de wereld nog in zijn greep zal houden. Dit zorgt ervoor dat mensen voorzichtiger worden.
Vertrouwensverlies is niet de enige aanleiding voor een recessie. Het wordt versterkt door de misgelopen inkomsten uit onder andere de horeca, toerisme en detailhandel. Deze sectoren worden hard geraakt door het coronavirus en dat heeft een grote invloed op de economie.
Beperken
Het is dus waarschijnlijk dat een recessie in het verschiet ligt. Er wordt echter ook alles aan gedaan om dit te voorkomen. Zo heeft de Nederlandse overheid een pakket aan steunmaatregelen beschikbaar gesteld. Ook de Europese Centrale Bank doet er alles aan om de effecten van het virus op de economie te beperken.
Door deze maatregelen wordt de economie zo min mogelijk beschadigd. Zo komen we zo snel mogelijk weer over de mogelijke recessie heen.
