Obligaties en aandelen: de verschillen

Wat zijn obligaties en aandelen?

Een obligatie is een door grote bedrijven of overheden uitgegeven lening. Beleggers kunnen hierin beleggen doordat obligaties verhandelbaar zijn via de beurs. Doorgaans ontvangt de belegger rente en krijgt hij aan het einde van de looptijd zijn inleg terug. Een aandeel is een stukje eigendom van een bedrijf. Aandelen worden ook verhandeld op de beurs. Als belegger profiteer je als aandeelhouder van eventuele dividenduitkeringen en koersstijgingen.

Wil je eerst meer lezen over wat obligaties en aandelen precies zijn? Klik dan hier (Wat is een obligatie?) en hier (Wat zijn aandelen?).

Wil je weten waar je, naast aandelen en obligaties, nog meer in kunt beleggen? Lees dan eens Waar kun je in beleggen?

Verschil tussen obligaties en aandelen

Aandelen en obligaties zijn heel verschillend. Hieronder bespreken we de belangrijkste verschillen. Het is belangrijk om de verschillen tussen een obligatie en aandeel goed te begrijpen voordat je er in gaat beleggen.

1. Verschil in risico algemeen

De mate van risico tussen een obligatie en aandeel verschilt aanzienlijk. Aandelen zijn risicovoller dan obligaties. Een obligatie heeft meestal een vaste looptijd en rentecoupon. Het maakt niet uit of een bedrijf winst of verlies maakt. Een obligatiebelegger heeft altijd recht op de afgesproken rente. Daarnaast krijgt een obligatiehouder zijn inleg aan het einde van de looptijd terug, mits het bedrijf niet failliet gaat.

Een aandeelhouder heeft geen recht op een vaste vergoeding en de looptijd is oneindig. Het rendement (koerswinst of dividend) is volledig afhankelijk van hoe het bedrijf presteert. Naast de prestaties van het bedrijf zelf, speelt hierbij ook het beurssentiment een rol. Politieke gebeurtenissen of recessies kunnen aandelenkoersen flink beïnvloeden. Deze onzekerheden zorgen voor een hoger risico ten opzichte van obligaties. Meer lezen over de risico’s van beleggen in het algemeen lees je in ons artikel Wat zijn de risico’s van beleggen.

2. Verschil in koersbewegingen

Ondanks dat de rente op een obligatie vast staat en je aan het einde van de looptijd je geld terugkrijgt, kan de koers van een obligatie tussentijds schommelen. Dit kan nadelig of voordelig zijn als je je obligatie tussentijds wilt verkopen. De koers van een obligatie is vooral afhankelijk van de rentestanden. Als de rente stijgt, daalt de koers van een obligatie en vice versa. Aandelenkoersen schommelen in de regel een stuk sterker. Het risico is namelijk ook hoger. Je bent direct afhankelijk van de prestaties van het bedrijf zelf en hebt geen recht op een vaste vergoeding of terugbetaling van je inleg.

3. Verschil bij faillissement

Bij een faillissement van een bedrijf hebben obligatiehouders voorrang boven aandeelhouders. Indien een bedrijf failliet gaat, worden alle bezittingen die er nog zijn verkocht. Hiermee worden schuldeisers afbetaald. Obligatiehouders vallen onder de schuldeisers en worden eerder terugbetaald dan aandeelhouders. Aandeelhouders zijn mede-eigenaars en staan in de regel helemaal achteraan in de rij.

4. Verschil in rechten

Bij obligaties heb je meestal recht op rente. De rentecoupon van obligaties staat vaak vooraf vast en wordt periodiek uitgekeerd. Aan het einde van de looptijd ontvang je tot slot je inleg terug. Overigens bestaan obligaties in allerlei varianten waarbij de voorwaarden en rechten kunnen verschillen.

Aandeelhouders hebben recht op dividend wanneer het bedrijf winst maakt. Let wel, een bedrijf is niet verplicht om dividend uit te keren. Als het bedrijf uitzonderlijk hoge winsten behaald, kan ook nog superdividend worden uitgekeerd. Verder hebben aandeelhouders het recht om te stemmen op de Algemene vergadering van Aandeelhouders en voorrang bij het inschrijven op nieuwe aandelen.

5. Verschil in gebruik

Aandelen en obligaties worden beide door zowel professionele als particuliere beleggers gebruikt. Aandelen worden meestal gebruikt om hoge rendementen te behalen, terwijl obligaties meestal als veilige, stabiele belegging dienen. Daarnaast gebruiken pensioenfondsen staatsobligaties vaak om bepaalde verplichtingen af te dekken. Obligaties zijn hiervoor erg geschikt omdat je vooraf eenvoudig kunt berekenen welke opbrengst je kunt verwachten en wanneer je het geïnvesteerde vermogen weer terugkrijgt.

6. Historische rendementen

Net zoals het risico verschilt ook het rendement tussen aandelen en obligaties. Omdat aandelen risicovoller zijn, is ook het verwachte rendement hoger. In onderstaande tabel staat het rendement van obligaties en aandelen in de afgelopen 10 jaar.

Zowel aandelen als obligaties hebben de afgelopen jaren een prima rendement behaald. Over de afgelopen 14 jaar behaalde aandelen een gemiddeld rendement van 6,5% per jaar. Obligaties 4,1% per jaar. In de tabel is ook goed te zien dat de rendementen van aandelen veel sterker schommelen van jaar tot jaar ten opzichte van obligaties.

Combinatie van obligaties en aandelen

Professionele beleggers en wetenschappers weten het al langer: een combinatie van obligaties én aandelen zorgt voor buitengewoon goede beleggingsresultaten. Dat komt door het fenomeen dat diversificatie heet. Aandelen en obligaties hebben in de regel een lage of zelfs negatieve correlatie. Dit betekent dat wanneer aandelen stijgen, obligaties dalen en vice versa. Door zowel obligaties als aandelen te combineren in één beleggingsportefeuille kunnen de koersschommelingen aanzienlijk worden beperkt.

We leggen dit fenomeen uit aan de hand van een afbeelding. We gebruiken hiervoor de rendementen van aandelen en obligaties uit de tabel hierboven. De lijn ‘combinatie’ is een beleggingsportefeuille van 50% aandelen en 50% obligaties.

In bovenstaande grafiek is te zien dat aandelen uiteindelijk het hoogste rendement behalen. Echter, door aandelen en obligaties te combineren is het rendement nog steeds behoorlijk, terwijl het risico aanzienlijk wordt beperkt. Kijk maar eens naar het rendement tijdens het crisisjaar in 2008. De gele lijn van aandelen daalt in dat jaar tot -35%. De gecombineerde portefeuille daalt slechts tot -12%. Dat is dus aanzienlijk minder dan een portefeuille van 100% aandelen.

Beleggen in aandelen of obligaties?

Uiteindelijk leveren aandelen toch het hoogste rendement op. Misschien denk je, waarom zou ik dan in obligaties beleggen? Nou, in de periode hierboven hebben aandelen goed gepresteerd. Daarnaast is de periode best lang met 14 jaar. Beleg je voor een kortere periode en gaat het even minder met aandelen, dan kun je ook tegen verliezen oplopen. Dan is het altijd prettig om obligaties te hebben in je portefeuille. Daarnaast moet je ook stalen zenuwen hebben wanneer je uitsluitend in aandelen belegt. De schommelingen kunnen van jaar tot jaar groot zijn en dat is niet voor iedere belegger weggelegd.

Aandelen en obligaties bij vermogensbeheer

Professionele vermogensbeheerders maken bijna altijd gebruik van obligaties en aandelen. Hiervoor stellen zij zogenaamde risicoprofielen op. Dit zijn een soort standaard beleggingsportefeuilles met een bepaalde verdeling tussen aandelen en obligaties. Een neutraal risicoprofiel bestaat doorgaans voor 50% uit aandelen en 50% uit obligaties. Offensieve en zeer offensieve profielen bevatten meestal meer aandelen. Defensieve profielen bestaan voornamelijk uit obligaties.