Een beursgang (IPO of ‘initial public offering’) is voor veel bedrijven een belangrijke mijlpaal. Het moment waarop aandelen voor het eerst openbaar worden verhandeld, trekt vaak veel aandacht van beleggers én de media. Maar voordat een aandeel op de beurs verschijnt, gebeurt er achter de schermen van alles. In deze blog leggen we stap voor stap uit wat er voorafgaat aan een IPO, zodat je na het lezen beter begrijpt hoe dit proces werkt.
Wat is een IPO?
Een IPO (Initial Public Offering) is het proces waarbij een bedrijf voor het eerst zijn aandelen verkoopt aan het brede publiek via de beurs. Het doel? Kapitaal ophalen om te groeien, schulden af te lossen of nieuwe projecten te financieren.
Tegelijkertijd betekent een beursnotering dat een bedrijf transparanter moet worden en te maken krijgt met strengere regels en rapportageverplichtingen. Voor beleggers is het vooral belangrijk te begrijpen wat er voorafgaat aan zo’n beursgang, zodat de context van marktbewegingen duidelijker wordt.
Stap 1: Strategische beslissing & voorbereiding
Een beursgang begint met een strategische keuze van het management en de aandeelhouders. Past een IPO bij de lange termijnstrategie? Zijn de financiële resultaten stabiel genoeg?
In deze fase wordt vaak een due diligence-onderzoek uitgevoerd: een uitgebreide financiële en juridische check, om te zorgen dat alle cijfers kloppen en mogelijke risico’s in beeld zijn.
Stap 2: Prospectus opstellen
Voor een beursgang is een prospectus verplicht. Dit is een uitgebreid document waarin het bedrijf zijn activiteiten, strategie, financiële resultaten, risico’s en plannen voor de toekomst beschrijft.
De Autoriteit Financiële Markten (AFM) moet het prospectus goedkeuren voordat de aandelen op de beurs mogen komen. Voor de markt is dit hét document om te beoordelen welke informatie een bedrijf openbaar maakt voordat het naar de beurs gaat.
Stap 3: Keuze van de begeleidende banken (underwriting)
Bedrijven schakelen meestal een of meerdere investeringsbanken te begeleiden. Deze banken (de underwriters) helpen met:
- Het bepalen van de introductieprijs
- Het vinden van grote beleggers
- Het verzorgen van de uitgifte van aandelen
Er zijn twee vormen:
- Firm commitment: de bank koopt alle aandelen en verkoopt ze door aan beleggers
- Best efforts: de bank doet haar best om alle aandelen te verkopen, maar garandeert het niet
Stap 4: Roadshow en boekopbouw
Om interesse te wekken bij grote beleggers, organiseert het bedrijf samen met de banken een roadshow. Dit zijn presentaties aan potentiële investeerders, vaak in verschillende steden of online.
Tijdens de boekopbouw (bookbuilding) verzamelen de banken biedingen van institutionele beleggers. Op basis van deze vraag wordt de uiteindelijke introductieprijs verder verfijnd.
Stap 5: Introductieprijs bepalen
De introductieprijs is de prijs waarvoor de aandelen voor het eerst worden aangeboden. Deze wordt bepaald op basis van:
- Waarderingsmodellen, zoals discounted cashflow
- Vergelijking met andere beursgenoteerde bedrijven
- De vraag tijdens de boekopbouw
Soms wordt de Greenshoe-optie toegevoegd. Dit geeft de banken het recht om extra aandelen uit te geven als de vraag groter is dan verwacht.
Stap 6: De beursgang zelf
Op de eerste handelsdag gaan de aandelen officieel naar de beurs. Media-aandacht is vaak groot, en de koers kan flink schommelen door vraag en aanbod.
Koersbewegingen op de eerste dag zeggen niet altijd iets over de langere termijn: sommige aandelen stijgen direct, terwijl andere juist dalen als de markt de prijs te hoog vindt.
Stap 7: Lock-up periode
Na de beursgang geldt vaak een lock-up periode van zo'n 90 tot 180 dagen. In deze tijd mogen bestaande aandeelhouders hun aandelen niet verkopen. Dit voorkomt dat er direct een grote verkoopdruk ontstaat.
Na afloop van de lock-up kan de koers bewegen doordat deze aandeelhouders alsnog besluiten te verkopen.
Voor- en nadelen van een IPO
Voordelen voor het bedrijf:
- Toegang tot groot kapitaal
- Grotere naamsbekendheid
- Mogelijkheid voor aandeelhouders om hun belang te verzilveren
Nadelen voor het bedrijf:
- Hoge kosten voor de beursgang en jaarlijkse rapportage
- Verplichte openheid over strategie en resultaten
- Druk van kwartaalresultaten op de lange termijnvisie
Voor de markt in het algemeen:
- IPO's brengen nieuwe beleggingsmogelijkheden
- Maar ook: risico op koersdalingen, zeker als de introductieprijs vooraf te hoog is ingeschat
Voorbeelden van bekende IPO's
- Adyen (2018): succesvol en sterk gestegen sinds de introductie
- Alibaba (2014): een van de grootste IPO's ooit
- Coolblue (gepland in 2021, afgeblazen): laat zien dat marktomstandigheden bepalend zijn
Conclusie
Een beursgang is een complex proces met veel stappen achter de schermen. Door te begrijpen hoe zo'n traject verloopt, krijg je meer inzicht in de dynamiek van de aandelenmarkt.
Bij Axento volgen we dit soort marktontwikkelingen. We verwerken kansen en risico's in een breed gespreide portefeuille die past bij jouw doelstellingen. Zo hoef jij zelf geen beslissing te nemen over individuele aandelen of beursgangen - wij nemen het beheer volledig oor je uit handen.
Wil je meer weten over hoe wij je vermogen beheren?
